چگونه یک فلزیاب ساده بسازیم...! 0 8

فلزیاب، دستگاه بسیار مفید و جالبی است که اهداف نظامی و صنعتی مختلفی مانند تعیین محلّ استتار مین‏‌ها در جبهه‏‌های جنگ و مناطق مورد مناقشه و یافتن مسیر استقرار سیم‏‌های برق در داخل دیوارها یا موقعیّت عبور لوله‏‌های آب و گاز در زیرِ زمین یا جای نصبِ دریچه‏‌های آدم‏‌رو و درپوش‏‌های بازدیدِ پنهان‏‌شده در زیر گِل و لای و خار و خاشاک یا بازدید بدنی مسافران هواپیما یا تماشاچی‏‌های یک سالن سینما یا تئاتر یا مشتریان یک مرکز خرید برای اطمینان از همراه نبودن اجسام فلزّی با آن‏ها و ... ، به توسّط این وسیله صورت می‌‏پذیرد. این دستگاه، متناسب با نوع کاربرد مورد‏ نظر و درجه‏‌ی اهمیّت آن، در ابعاد و اندازه‏‌ها و با امکانات و تجهیزات گوناگون و به تبع آن، با قیمت‌‏های مختلف و نسبتاً گزافی تولید و روانه‏‌ی بازار می‌‏گردد. البته باید اذعان داشت‏ که این‏ گرانی، خیلی ‏هم بی‏‌علّت نیست چرا که به مصداق ضرب المثل «هیچ ارزانی بی‏‌علّت و هیچ گرانی، بی‏‌حکمت نیست‏»، برخی از این دستگاه‏‌ها، به فراخور قیمت خود، از کیفیّت بهتر و امکانات بیشتری برخوردارند که در ادامه، به «برخی» از آن‏ها اشاره شده است:
•    صفحه نمایش LCD.
•    امکان تنظیم حسّاسیّت دستگاه نسبت به جستجوی یک فلزّ خاص.
•    وجود ولوم برای تنظیم حجم صدای مطلوب.
•    نشانگر دیجیتالی یا عقربه‌‏ای یا یک LED، برای اعلام وضعیّت باتری.
•    نشانگر دیجیتالی یا عقربه‌‏ای خبر دهنده‌‏ی نزدیک‏‌شدن پیچک جستجو به یک شیء فلزّی یا دور‏شدن از آن.
•    خاموش ‏شدن خودکار مدار، در صورت عدم استفاده از آن در یک زمان از پیش ‏تعیین‏‌شده برای صرفه‏‌جوئی در مصرف باتری.
•    پیچک‏‌های جستجوی بزرگ و کوچک ضدّ آب.
•    مدارهای ساخته ‏شده با آی‏‌سی‏‌های پیشرفته.
•    برخورداری از امکان تعیین دقیق‌‏تر موقعیّت شیء مورد‏نظر، پس از یافتن حدود آن.
•    دسته‏‌ی کشوئی جمع‌‏شو و جداشدنی با امکان قفل‏‌شدن در طول مناسب از جنس پلاستیک مقاوم و سبک.
•    هدفون بی‏سیم.
•    پایه‏‌ی هلالی‏‌شکل تنظیم‌‏پذیر برای تکیه‏‌ی قسمت زیرین ساعد دست با رویه‌‏ی چرمی یا اسفنجی برای راحتی بیشتر کاربَر و جابجائی آسان‌تر دستگاه.
•    کیف مخصوص ‏نگهداری اجزاء جدا‏شده‌‏ی دستگاه برای حمل ‏و‏نقل آسانتر آن به همراه یک بیل کوچک با دسته‏‌ی تاشو.

 با وجودی‌‏که تا چندی پیش، استفاده از فلزیاب‌‏ها، در انحصار ارتش‏‌ها و قوای نظامی کشورها بود، به‏‌تدریج، همچون فناوری‏‌هائی شبیه لیزر و انرژی خورشیدی و مواردی از این دست‏، تجاری‏‌سازی گردید به‏‌طوری که امروزه، افراد عادّی و غیرحرفه‏‌ای و به ویژه کودکان و خردسالان نیز امکان تهیّه‏‌ی یکی از نمونه‏‌های ساخته‏‌شده‌‏ی آن‏ها را دارند و می‌‏توانند بخشی از اوقات فراغت‏‌شان را به‏ کار با این دستگاه اختصاص‏ دهند؛ تفریح و تفنّنی که هم «فال است و هم تماشا»(!) به این معنی‏ که سرگرمی سالمی است که در کنار پُر‏کردن اوقات فراغت یک روز تعطیل، شما را به دامن طبیعت می‏‌کشاند و ناخودآگاه، به بهانه‏‌ی یافتن اشیاء مورد نظر، از آب و هوای سالم و احیاناً نور آفتاب استفاده کرده و مسافت قابل ‏توجّهی را هم می‏‌پیمائید.
امّا در اثر حاضر، یعنی مجموعه‏‌ی پیشِ‏رو، خبری از امکانات «رنگ و وارنگ»(!) و امتیازات اشاره شده‌‏ی بالا نیست؛ در این کتاب، گزینه‏‌ای از اطّلاعات پایه‌‏ای و اساسی در خصوص نحوه‏‌ی عملکرد و ساخت دستگاه‌‏های فلزیاب با ساده‌‏ترین وسائل و قطعات الکترونیکی (بُرد سوراخ‌دار، کلید، مقاومت، خازن، دیود، ترانزیستور و ...) و موادّ مورد نیاز (چوب، فیبر، تخته سه‏‌لا، جعبه، چسب چوب، لوله‌‏ی پلاستیکی و ...) و ابزارهای ضروری (ارّه، سوهان، کاغذ سنباده، دریل و ...) مورد‏ بررسی قرار‏گرفته است.   
  این‏که آیا واقعاً می‏توان به‏ کمک یکی از این دستگاه‌‏ها، به محلّ اختفای یک گنج یا شیء فلزّی عتیقه یا یک کیسه‏‌ی پُر از سکّه‏‌های قدیمی و با ارزش(!) دست‏ یافت یا خیر، خارج از مقصود و منظور اصلی نگارنده‏‌ی  اثر حاضر می‌‏باشد و باید یادآور شد که کتاب پیشِ‏ رو، تنها «با هدف آشنائی علاقمندان مبتدی و غیرحرفه‏‌ای، با شیوه‏‌ی عملکرد فلزیاب‏‌های الکترونیکی به رشته‏‌ی تحریر در‏ آمده» و هدف اصلی نویسنده‏ این بوده که خواننده‏، با مدارهای الکترونیکی ساده‏‌ای که از نظر علمی، قادر به انجام وظیفه‏‌ی مورد بحث، یعنی یافتن اجسام فلزّی می‏‌باشند، آشنا شود. شرط استفاده از این مدارها آن است که خواننده، با اصول مقدّماتی الکترونیک آشنائی داشته و قطعات ساده‏‌ی آن را بشناسد و با طریقه‏‌ی خواندن نقشه‌‏ها بیگانه نباشد. با توجّه به آن‏که مدارها و دیگر قسمت‌‏های الکترونیکی و مکانیکی باید به طریقی در‏کنار هم قرار‏گیرند و مجموعه‌‏ی این دستگاه را تشکیل‏ دهند، در لابلای مطالب مطرح ‏شده، به روش‏‌های ساخت و آماده‌‏سازی قسمت‏‌های‏ مکانیکی مورد نیاز، از قبیل درست کردن جعبه، دسته، صفحات چوبی و چگونگی اتّصال‏‌دهی آن‏ها به یکدیگر نیز اشاره شده است؛ از این رو، نگاهی اِجمالی به لغات گرد‏آوری شده در بخش واژه نامه‌‏ی کتاب حاضر نشان می‏‌دهد که بسیاری از آن‏ها، ارتباطی به حوزه‏‌ی برق و الکترونیک ندارند؛ این‌‏ها، همان واژه‏‌هائی هستند که عمدتاً در بخش ساخت عملی یک دستگاه فلزیاب به‏‌کار می‌‏آیند و علّت اشاره به آن‏ها در این اثر آن بوده که چنانچه خواننده‏‌ی علاقمند، تمایل به مطالعه‏‌ی منابع انگلیسی مرتبط داشته باشد، به‏‌تواند با بهره‌‏گیری از این قسمت، رأساً اقدام به برگردان فارسی آن‏ها نماید و دست‏‌کم، از برخی از آن‏ها استفاده‏ کند و از مراجعه به فرهنگ‌‏های فنّی متعدّد بی‌‏نیاز گردد. 
امید است که مطالب ارائه‏‌شده، مورد توجّه دوستداران این دستگاه قرار گیرد و علاقمندان مبتدی بتوانند یک نمونه‏‌ی دست‏‌ساز ساده‏‌ی آن‌را سَرِهم کرده و به وسیله‏‌ی آن، به جستجوی اشیاء فلزی حتّی معمولی و بی‏‌ارزش(!) بپردازند و از دسترنج تلاش و کوشش خود لذّت ببرند.