پیشرفت سریع تکنولوژی، مشکلات و سیاستهای اقتصادی کشورهای مختلف و رقابت تنگاتنگ تولیدکنندگان کالاهای گوناگون صنعتی و از جمله، سازندگان لوازم صوتی، تصویری، خانگی و محصولات مشابه، آنها را در مسیری قرار داده که در راستای کسب بازارهای مصرفی بزرگتر و وسیع تر، قیمت تولیدات خود را به هر طریقی کاهش دهند تا از عهده ی رقابت با شرکت های مشابه برآیند. در بسیاری از موارد، کاهش قیمت تمام شده، ناشی از بالا بردن تیراژ تولید،پائین آوردن اجرت نیروی کار و پارامترهای مشابه میباشد. در راستای نیل به این هدف، متأسفانه پاره ای از تولیدکنندگان برای کاستن از هزینه های تولید و سودآوری بیشتر، بعضاً مرتکب راهکارهای نادرستی میگردند که بهره گیری از مواد اولیه و قطعات نامناسب و غیر استاندارد و ارزان قیمت، از آن جمله می باشند. این در حالی است که برخی از شرکتهای دیگر در طراحی محصولات خود به گونه ای عمل میکنند که این شبهه پیش میآید که به کار رفتن یک قطعه ی ضعیف و نامناسب در قسمتی از مدار یک دستگاه نمیتواند سهوی باشد. به عنوان مثال باید به واشر لاستیکی به کار رفته در کف یک کتری برقی پُر وات اشاره کرد که در صورتی که در ساخت و به کارگیری آن از مواد و ترکیبات مناسب و مرغوب استفاده شود، سالیان سال، عمر خواهد کرد. در صورتی که اگر یکی از انواع
گمنام و ارزان قیمت این وسیله را ملاحظه کنید، خواهید دید که به دلیل مناسب نبودن جنس واشر اشاره شده، کتری پس از مدت کوتاهی از آب بندی افتاده و آب داخل آن، با نشت به قسمت برقی، مدارهای داخلی را هم دچار مشکل کرده و حتی، باعث اتصالی و آتش گرفتن سی مکشی میشود.
در کنار این مسائل، ارتقای تکنولوژی و تنوع طلبی بازارهای مصرف، موجب آن شده که هر روز، وسائل و مدل های جدیدی از کالاهای گوناگون، روانه ی فروشگاه ها گردند. مشکلی که تعدد و تنوع این مدل ها برای شرکت های وارد کننده ی متعهد به گارانتی و وارانتی ایجاد میکند آن است که واردات و انبار نمودن قطعات یدکی متنوع و گوناگون، برای این مؤسسات مقرون به صرفه نبوده و به این لحاظ، علیرغم تبلیغات زیاد و حتی ارائه ی ضمانت نامه های کتبی، در هنگام نیاز مشتری به خدمات آنها، به عناوین مختلف به دنبال راه گریزی بوده و از انجام تعهدات خود شانه خالی میکنند.
به عنوان نمونه به یک دستگاه بخارشوی خانگی که ذکر نام شرکت تولید کننده ی آن را صحیح نمیدانم، اشاره مینمایم. در هنگام خرید این وسیله، شرکت مزبور تعهد میکرد که محصولات خود را به مدت 18 ماه گارانتی مینماید. به هر حال روزی که وسیله ی یاد شده دچار مشکل گردید و از کار باز ماند، شاید یکی دو ماه پس از انقضای دوره ی گارانتی آن بود. وقتی با شرکت مزبور تماس گرفته و مشکل دستگاه خود را به آنها انتقال دادم، با کمال تعجب با پاسخ مسئول مربوطه مواجه شدم که مدعی بود، این مدل تقریباً از رده خارج شده و اصولاً طراحی آن به گونه ای است که قابلیت تعمیرات آنچنانی را نداشته و نهایتاً پیشنهاد میکرد که به جای صَرف هزینه و تعمیر آن، یکی از مدل های جدیدتر و مدرن تر را از ایشان خریداری نمایم. وقتی از نامبرده خواستم که لااقل وسیله ی یاده شده را از نزدیک ببیند تا شاید بتواند چاره ای بیندیشد، پاسخ دادند، چون قطعات یدکی آن را ندارند، بازدید دستگاه تأثیری در تعمیر آن نخواهد داشت.
واقعیتش را بخواهید، پذیرفتن پاسخ آن مسئول برایم خیلی دشوار بود چون اطمینان داشتم که بخا رشوی مورد بحث، دچار هیچگونه ضر بدیدگی، شکستگی یا خوردگی بدنه و مواردی از این دست نبود که نیازی به یدکی تخصصی و مشخصی داشته باشد و تقریباً یقین داشتم که مشکل ایجاد شده، ناشی از خرابی یا سوختن یک قطعه ی ساده میباشد. به این لحاظ خودم دست به کار شده و در یک روز تعطیل، بدنه ی دستگاه را باز کرده و با بررسی قسمت های مختلف نهایتاً به یک فیوز حرارتی ساده که در نزدیکی دیگ بخارکننده ی آب تعبیه شده بود، رسیدم. فیوزی که به دلیل تعلل در آبگیری دیگ و بالا رفتن غیرمجاز دمای آن به درستی عمل کرده و سوخته بود. به هر حال پس از آزمایش فیوز مزبور با مالتی متر و کسب اطمینان از خرابی آن، با مراجعه به یکی از فروشگا ههای عرضه کنند هی این جور قطعات، یک نمونه ی سالم آن را به قیمت بسیار ناچیزی تهیه کرده و جایگزین فیوز سوخته نمودم. با این عمل، وسیله ی مزبور حیات دوباره ای یافت و هنوز که هنوز است، به درستی به وظیفه ی خود عمل مینماید.
البته به طرح این موضوع نباید از یک دیدگاه صرفاً انتقادی و یک جانبه و غیرمنطقی نگریست چون واقعیت این است که اینگونه شرکت های تولید کننده یا وارد کننده و همچنین تعمیرگاه های آنها هم مسائل و مشکلات خاص خود را داشته و ضمناً، اکثریت آنها به تعهدات خود پایبند بوده و تا حد امکان تلاش میکنند که برند تجارتی خود را زیر سؤال نبرند.
با توجه به موارد اشاره شده میتوان اینگونه نتیجه گیری کرد که با وجود آن که عملیات عیب یابی و تعمیر بسیاری از دستگاه های مدرن و پیشرفته ی امروزی خارج از توانائی های مصرف کنندگان وکاربَران آماتور و غیر حرفه ای است ولی در صورت آشنا بودن با برخی از مسائل علمی و فنی ساده و پایه ای، رفع اِشکال و راه اندازی مجدد خیلی از سیستم های ساده تر، چیزی نیست که انجام آنها، با امکانات و قابلیت های محدود خانگی، مقدور و میسر نباشد. دانشی که «هم فال است، هم تماشا !» هم سرگرم کننده و مفید است و هم به اقتصاد خانواده کمک کرده و هزینه های مربوط به تعمیرات بسیاری از وسائل گوناگون را از بودجه ی خانواده حذف مینماید.
و اما کتابی که پیش روی شماست! هدف اثر حاضر که شاید در حد و اندازه های نام کتاب نبوده و بیشتر شبیه یک جزوه ی مختصر یا مجموعه ای از یادداشت های پراکنده باشد آن است که با معرفی گزینه ای از عناصر الکترونیکی ساده ولی پُر کاربرد، خواننده را با ویژگی ها، نحوه ی عملکرد و تست آنها به گونه ای آشنا نماید که در هنگام مواجهه با دستگاه ها و وسائل برقی و الکترونیکی و لوازمات خانگی ساده، از عهده ی عیب یابی و تعمیر آنها برآید.
بدیهی است که انجام هر کار تخصصی به طی کردن و گذراندن دوره های مقدماتی و کسب مهارت و تجربه اندوزی ویژه ای نیاز دارد که بدون داشتن آنها، نمی توان به آن درجه از تبحر دست یافت که وسیله ی خاص یا لوازم گوناگونی را تعمیر کرد؛ ضمن اینکه نباید فراموش کرد که تعمیرات وسائل مختلف به دستگاه های اندازه گیری و آزمونگرهای خاص و لوازمات ویژه ای نیاز دارد که بدون آنها، دستیابی به مقصود مورد نظر غیرممکن و یا حداقل، دشوار میباشد. بنابراین نباید توقع داشت که با مطالعه ی اندک صفحات این اثر، برای مثال، مادِربُرد یا مانیتور کامپیوتر خود را تعمیر کرده )! ( یا تلویزیون گران قیمت خود را که تصویرش دچار مشکل گردیده، عیب یابی نمائید. واقعیت این است که تعمیر اینگونه سیستم های مدرن و پیچیده، به تخصص و صد
البته، داشتن نقشه های فنی سازنده و گذراندن دوره های تخصصی و همچنین، ابزا رهای خاصی نیاز دارد. به هر حال نکته ای که ذکر آن ضرورت دارد آن است که اگر به این حرفه، یعنی عیب یابی و تعمیر لوازم برقی و الکترونیکی علاقه دارید، باید اذعان داشت که مطالعه ی صِرف این کتاب راهگشا نبوده و حفظ کردن مطالب آن هم کارساز نخواهد بود. مفید فایده واقع شدن این کتاب فقط هنگامی به چشم می آید که خواننده یا کاربَر، همزمان با مطالعه ی مطالب و دنبال کردن تصاویر، از حداقل ابزارهای ضروری، از جمله مالتی متر )یک نمونه ی عقربه ای و یک نمونه ی دیجیتالی (، هویه، تلمبه ی قلع کش و البته تعدادی ابزارهای عمومی ساده و ارزان قیمت از قبیل: فازمتر، پیچ گوشتی ساده و چهارسو، انبردست،دَم باریک، سی مچین و ایضاً مقداری لوازم مصرفی مثل سیم و لحیم و ... استفاده نماید.
همانگونه که جلوتر هم اشاره شد، در ذهن خواننده نباید این توهم ایجاد شودکه با مطالعه ی اندک
مطالب این کتاب، قادر به تعمیر هرجور وسیله ی برقی و الکترونیکی خواهد شد. در واقع اثر حاضررا باید به مثابه ی یک جرقه و به عبارت دیگر عاملی برای ایجاد انگیزه در ذهن خواننده تلقی نمود که مطالعه ی آن باعث علاقمندی وی به فرآیند عیب یابی و تعمیر و بهره گیری از صرفه جوئی های ممکنه شده و به همه ی ای نها، باید بالا رفتن معلومات و یادگیری مطالب جدید را نیز اضافه کرد.
و کلام آخر آنکه، برای بهره برداری بهتر از مطالب مطروحه، ضمن مطالعه ی هر فصل، سعی کنید با مراجعه به کتاب های وزین و مفید دیگر، به اطلاعات بیشتری از قطعه ی مورد نظر دست یافته و «علم و عمل» را با یکدیگر تلفیق کرده و از فواید هر دو، به صورت همزمان استفاده نمائید.